Zamek w Pieskowej Skale
Maczuga Herkulesa

Za­mek Pies­ko­wa Ska­ła to naj­le­piej za­cho­wa­na re­zy­den­cja ob­ron­na Ju­ry. Dziś mieś­ci się tu­taj mu­ze­um Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu obej­mu­ją­ce re­pre­zen­ta­cyj­ny czte­ro­skrzyd­ło­wy zes­pół re­ne­san­so­wy z ar­ka­do­wy­mi kruż­gan­ka­mi, log­gię z wie­żą ze­ga­ro­wą, basz­tę go­tyc­ką, XVII-wiecz­ną o­fi­cy­nę, włos­kie bas­tio­ny, ba­ro­ko­wą ka­pli­cę i zre­kon­stru­o­wa­ne ta­ra­sy o­gro­do­we. Mu­ro­wa­ny za­mek w miej­scu, gdzie stoi o­bec­na wa­row­nia, pow­stał praw­do­po­dob­nie z fun­da­cji Ka­zi­mie­rza Wiel­kie­go (+1370) ja­ko jed­no z głów­nych og­niw w łań­cu­chu for­ty­fi­ka­cji bro­nią­cych za­chod­nich ru­bie­ży kra­ju, ale rów­nież ja­ko waż­ny punkt o­chro­ny szla­ku han­dlo­we­go pro­wa­dzą­ce­go z Kra­ko­wa na Śląsk i da­lej do Nie­miec. W czasie potopu szwedzkiego (1655 r.) zamek został zniszczony, zaś w 1718 r. uległ pożarowi. Odbudowano go jako siedzibę rodu Wielopolskich w 1768 r. W 1787 r. gościł króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W wyniku kolejnego pożaru (1850 r.) zniszczeniu uległa najstarsza jego część – wysoki zamek.

Po II wojnie światowej zamek w Pieskowej Skale przejął Skarb Państwa.

U podnóża wzgórza, na którym wznosi się zamek, znajduje się kompleks pięciu stawów przepływowych założony w XVI wieku. Hodowano w nich karpie, szczupaki i karasie, a w późniejszym czasie pstrągi tęczowe. W 1993 r. zaprzestano hodowli. Obecnie są ostoją płazów na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Płazy odbywają w nich gody, migrując z zimowisk niekiedy oddalonych nawet o 3 km. W czasie tych migracji szlak godowej wędrówki płazów jest zabezpieczany przez wolontariuszy i pracowników parku, którzy przenoszą zwierzęta przez biegnącą obok drogę. His­to­rycz­na ar­chi­tek­tu­ra, zna­ko­mi­ty stan za­cho­wa­nia i ma­low­ni­cze po­ło­że­nie, wszyst­ko to spra­wia, że Pies­ko­wa Ska­ła by­ła i wciąż po­zos­ta­je wdzięcz­nym o­biek­tem za­in­te­re­so­wań sce­na­rzys­tów pro­duk­cji fil­mo­wych i te­le­wi­zyj­nych. To właś­nie w tym miej­scu kręcone były filmy: Janosik, Stawka większa niż życie, Ogniem i mieczem.

Maczuga Herkulesa (zwana też Sokolicą) znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie zamku w Pieskowej Skale. Ma 25 metrów wysokości i kształtem przypomina olbrzymią maczugę. Jest jedną z wielu fantazyjnych skał w Dolinie Prądnika, ale żadna inna nie zyskała tak wielkiej sławy. Jedna z legend głosi, że skałę cieńszym końcem ku dołowi postawił diabeł, spełniając tym samym rozkaz Twardowskiego. Rzeczywistość jest jednak o wiele bardziej prozaiczna. Skała powstała mianowicie wskutek nierównomiernej odporności wapienia na wietrzenie.